Burhân-ı Tatbîk


Results for "Burhân-ı Tatbîk"

Islamic Glossary

Burhân-ı Tatbîk

(Islamic Glossary) :
Kelâm ilminde Allahü teâlânın varlığını ve kadîm (ezelî), olduğunu (başlangıcınınolmadığını) isbâtta kullanılan delîllerden biri.Allahü teâlâ, kadîm, ezelî ve ebedî olmasaydı, hâdis (sonradan yaratılma) olsaydı, O'nuyaratan bir yaratıcı bulunurdu. Bu yaratıcı kadîm (bir başlangıcı yok) ise, Allah O'dur. Hâdis(bir başlangıcı var) ise, O'nu yaratan biri lâzım olur. Böylece, ka dîm olmayan yaratıcılar zincirimevcut olur. Bu zincire teselsül denir. Teselsül ise, muhâldir (imkânsızdır), olacak şey değildir.Teselsülün muhâl olduğu Burhân-ı tatbîk ile isbât olunur. Bir şeyin sonsuz yaratıcılarını,birinciden başlayarak, sonsuz şekilde, yan yana dizelim. İkinci yaratıcıdan başlayarak, ikinci birsıra daha düşünelim. Sonsuza giden ikinci sıra, birinci sıradan bir noksan olduğu için, kısadır.Kısa olana sonsuz denilemez. İkinci sıra sonsuz olamadığı için, bundan bir fazla o lan birincisıra da sonsuz olamaz. Yâni, bir ucu sonsuza giden yarım doğru düşünülebilir. Fakat böyle birşey mevcut olamaz. Teselsül olamaz. Sonsuz sayıda yaratıcılar olamaz. Sonsuz var olan biryaratıcı olur. Bu tek yaratıcı ezelîdir, ebedîdir, sonsuz olarak vardır. Varlığı kendindendir,başkasından değildir. Âkıl ve bâliğ olan kimse, Allahü teâlânın sonsuz var olduğunu ve başkaher şeyin yoktan var edildiklerini işittikten sonra, aklını kullanmayıp, düşünmeyip, bunainanmazsa veya aklını kullanıp, düşünüp de bunu aklı kabûl etmez, fenne uygun değildirdiyerek red ederse îmânsız demektir. (Ahmed Âsım)